Nu de campagne zo’n beetje zijn hoogtepunt heeft bereikt kunnen we vaststellen dat de locatiekeuze voor de bibliotheek één van de grote onderwerpen is van deze verkiezingen. De wonderbieb die de economie in het centrum tot grote hoogten zou opstuwen is verworden tot een hoofdpijndossier en een rode lap voor de boze burger. De tegenstellingen in de raad zijn loepzuiver: het college is voor en de oppositie is tegen een bibliotheek in de Noordzeepassage. Ondanks een meerderheid in het college denk ik niet dat die bieb er komt. De natte droom van de vorige burgemeester is namelijk volledig ontspoord.

Waar ging het mis?

Wie de politiek een beetje volgt stelt vast dat met name oppositiepartijen zich profileren met hun standpunt over de bibliotheek. Dat is begrijpelijk, want het leeft onder de mensen en het draagvlak is rampzalig te noemen. Toch is het jammer dat deze partijen in hun geldingsdrang een ingewikkelde discussie vereenvoudigen tot een bedrag, een locatie en een paar populistische kreten. Deze tendentieuze manier van stemmen trekken doet namelijk geen recht aan de complexiteit van het dossier en de rol die de toekomstgerichte bibliotheek moet gaan vervullen.

Het zou veel eerlijker zijn om te spreken over een multifunctioneel centrum waar de bibliotheek een centrale rol in heeft. Behalve boeken uitlenen gebeurt er namelijk veel meer. Wie op dinsdagmiddag de locatie in de Hoornes binnenloopt ziet dat er allerlei activiteiten plaatsvinden die het uitlenen van boeken ver overstijgen. Statushouders en laaggeletterden volgen er (vrijwillig) taallessen, er worden filmavonden en voorleesmiddagen georganiseerd en men kan er terecht voor advies of een kop koffie. Dat wordt alleen maar meer als er een nieuw hoofdgebouw is die is toegerust op de nieuwe taak van de bibliotheek.

Chocoladefabriek

Die nieuwe taak, en dus ook de plannen voor een nieuwe bibliotheek in het centrum komen voort uit een landelijke toekomstvisie op de bibliotheek (pdf) de veel breder is dan wat we gewend zijn. Toen ik nog redactiewerk deed voor PodKat zijn we op bezoek geweest in de Chocoladefabriek in Gouda, een bibliotheek die model staat voor de bibliotheek van de toekomst. Ik werd er zowaar enthousiast van. Een ruim opgezette bibliotheek met horecavoorziening, lees- en leerplekken, vergaderruimtes en een medialab. Je kan er het gemeentearchief raadplegen en ook de lokale omroep heeft er zijn studio, je stapt er zo naar binnen. Wat nog het meeste opviel is dat er veel scholieren aan het werk waren, een doelgroep die we in onze hoofdbieb al jaren kwijt zijn. Het succesverhaal van de chocoladefabriek en met name de visie op de toekomstgerichte bibliotheek komen in Katwijk nauwelijks aan bod. Niet vreemd dus dat er geen draagvlak is en dat mag het college zich aanrekenen.

Een meerderheid zonder draagvlak

Dat gezegd hebbende denk ik dat die bieb er helemaal niet komt in de Noordzeepassage. Het draagvlak onder de bevolking voor deze locatie is namelijk dramatisch. Uit de stemwijzer blijkt dat slechts 14% voorstander is, maar liefst 74% is tegen en veel deelnemers (896 van de 5983) geven aan dit onderwerp belangrijk te vinden. Ondanks dat houdt het college stug vol, en dat heeft een reden.

Laat de volgende vraag even tot je doordringen:

Wat doe je als college als je in het college-akkoord hebt vastgelegd dat er een toekomstgerichte bibliotheek in het centrum van Katwijk moet komen terwijl er al een spoor van vernieling door het centrum is getrokken bij het Andreasplein en locatie Haasnoot-de Griek?

Gelooft u mij maar dat deze vraag zwaar op de maag ligt van de collegepartijen. Nu de stekker eruit trekken betekent dat vlak voor de verkiezingen het college klapt met alle gezichtsverlies van dien. Doorgaan met de plannen is ook geen optie, want er is onvoldoende draagvlak en de goede luisteraar constateert dat er ook in de achterban van de collegepartijen onbegrip is over deze plannen. Tom Poes, verzin een list.

Tom Poes, verzin een list.

Simsalabim

De grote Houdini truc is dat CDA, CU en SGP in de campagne om het hardst roepen dat de stekker eruit gaat als het budget van 11 miljoen wordt overschreden. Voor de goede verstaander: dat gaat dus ook gebeuren. De collegepartijen zijn namelijk aan het voorsorteren op een veilige escape uit dit hoofdpijndossier. Enkele maanden na de verkiezingen wordt het budget van 11 miljoen overschreden en kunnen de collegepartijen tegen hun achterban zeggen dat ze hun woord hebben gehouden. Een knap staaltje damagecontrol dus met zo min mogelijk gezichtsverlies.

Stekker eruit, en dan?

Omdat de meeste partijen hebben aangegeven vóór een toekomstgerichte bibliotheek ergens in het centrum te zijn zal dit dossier zich voortslepen. De meest logische locatie om te onderzoeken is dan het Baljuwplein. Het nieuw te vormen college zou er verstandig aan doen zich de lessen uit deze klucht ter harte te nemen en zich eerst te richten op het draagvlak onder de bevolking. Dat het college gefaald heeft in het verantwoorden van een investering van 11 miljoen aan de burger wordt in de wandelgangen al schoorvoetend toegegeven dus de opdracht is duidelijk. Leg de burgers uit dat de toekomstgerichte bibliotheek meer is dan een stoffige boekenbunker. Maak het visueel en leg het nog een keer uit. Betrek burgers bij het proces en wie weet debatteren we over vier jaar vanuit een multifuctionele wonderbieb aan het Baljuwplein.

Kijkje nemen in de Chocoladefabriek? Neem de 360 graden tour!