Er zijn weinig plekken in onze gemeente met zo veel historie per vierkante meter als het Sant. Dit kleine stukje grond dat deels in Rijnsburg en deels in Katwijk aan den Rijn ligt kent een bijzonder rijke geschiedenis die hand in hand gaat met de ontwikkeling van de beide Katwijken. Hier namelijk hadden de ambachtsheren hun buitenplaats, een lustoord waar zij ver weg van de drukke en vieze stad vertoefden en andere edellieden ontvingen om te pronken met hun rijkdommen.
De geschiedenis van ’t Sant kent drie hoofdlijnen:
1. Een burcht langs de Oude Rijn
We beginnen met de bouw van Huijs ’t Sant in de 12de eeuw. Dit was een bescheiden burcht waar de burggraaf van Leiden en later de ambachtsheren van de beide Katwijken en ’t Sant hun buitenplaats hadden. Huijs ’t Sant is omstreeks 1740 afgebroken, toen het was vervallen tot een ruïne.
2. Rijkdom en verval
In de Gouden Eeuw is Huijs ’t Sant zodanig in verval geraakt dat er omstreeks 1722 door de heer van de beide Katwijken en ’t Sant een nieuwe buitenplaats wordt aangelegd, het Hof van Katwijk dat bestond uit het huidige Heerenhuis en het Heerenschoolbos. De indeling van de hoftuin is nog grotendeels intact.
3. Katholieke jongens uit de beschaafde stand
De laatste belangrijke episode uit de geschiedenis van ’t Sant is het Sint Willibrordus College, een katholiek gymnasium voor jongens uit hogere kringen. Hier werden knapen uit heel Nederland en Vlaanderen opgeleid voor hoge posities in de samenleving, hetgeen een belangrijke rol heeft gespeeld in de emancipatie van het katholicisme.
Over het Sant zijn de volgende artikelen verschenen
Het Hof van Katwijk, Lusthof voor de Rijken
(Handig om eerst te lezen: de geschiedenis in vogelvlucht)
Wie is deze vent nou eigenlijk?
(Over een eeuwenoud beeld in de tuinvijver)
Het mysterie van het Hooge Huys
(Hoe molenaar Jack Bouma de geheimen van tolhuis ontrafelde)
Omstreeks 1200
Een opwas in de Oude Rijn
(Hoe het Sant ontstond vanuit de Oude Rijn)
1609 – 1621
Ontwikkelingen op het Sant tijdens het twaalfjarig bestand
(Hoe een Spaansgezinde heer wel brood zag in het Sant)
1879
De neogothische kapel van Tepe
(Een architectonisch hoogstandje ging jammerlijk verloren)