Column: Katwijk kiest, de kiezer verliest

C

Katwijk stevent af op een coalitie met CDA, Christenunie, SGP en Gemeentebelangen. Een column over wenselijkheid, machtspolitiek en het krampachtig vasthouden aan een christelijke identiteit.

Op 21 maart jongstleden ging Katwijk naar de stembus met als meest opvallende resultaten: de opkomst steeg van met 5,5 procent naar 62 procent, de Christenunie en SGP verloren elk een zetel en nieuwkomer Durf behaalde vanuit het niets 3 zetels. De VVD en Gemeentebelangen herstelden zich enigszins van eerder geleden schade en Kies Katwijk moest een zetel inleveren. Middenpartij CDA bleef stabiel en werd met 7 zetels de grootste partij en mocht een college gaan vormen.

Een breed gedragen coalitie

Kort na de verkiezingen kreeg CDA-dokter van Duijn het verzoek de rol van informateur op zich te nemen en onderzoek te doen naar een stabiele coalitie die recht doet aan de verkiezingsuitslag. Een nogal nietszeggende opdracht, want ‘recht doen aan de verkiezingsuitslag’ valt op vele manieren te interpreteren. Van Duijn ging aan de slag en na een periode van weinig transparantie kwam hij met een opmerkelijk voorstel: om een breed gedragen college te kunnen vormen zouden er maar liefst zes partijen aan te pas moeten komen, namelijk:

  • CDA (7 zetels)
  • Christenunie (5 zetels)
  • SGP (5 zetels)
  • Gemeentebelangen (3 zetels)
  • PvdA (2 zetels)
  • D66 (1 zetel)
Discussie en oproer: wie won de verkiezingen?

Vrijwel direct barstte de discussie los en buitelden burgers en politici over elkaar heen om te vertellen hoe goed of slecht dit nieuws wel niet is voor onze gemeente. De PvdA en D66 plaatsten hoopvolle filmpjes op social media en partijen die zichzelf tot de oppositiebankjes zagen veroordeeld beweerden stellig dat deze samenstelling geen recht zou doen aan verkiezingsuitslag. Om de boze burger eens lekker op te jutten plaatsten buitengesloten partijen hun leedwezen in de sociale beerput ‘Je bent Kattuker als…’, een plek waar de politiek zich doorgaans alleen vertoont in verkiezingstijd. Om de burger eens flink in haar onderbuik te kietelen werd er rijkelijk gestrooid met het B(ibliotheek)-woord, de Katwijkse variant op een rode lap op een dolle stier. Met name Durf, de VVD en Hart voor Katwijk toonden zich actief in het uiten van hun ongenoegen. Durf en de VVD hadden immers zetelwinst geboekt dus logisch dat er met hen een college gevormd moet worden, was de redenering.

De zeskoppige draak ging roemloos ten onder

Het voorgestelde college kwam er niet. De zeskoppige draak ging al voor haar geboorte roemloos ten onder toen de PvdA onder het gewicht van de aanstaande bestuursverantwoordelijkheid door haar bevallige hoefjes zakte. Het Valkenburgse PvdA-icoon Nelly Smits verliet de partij en nam, zonder dit aan de kiezers te verantwoorden, de PvdA-zetel mee om als éénvrouwsfractie verder te gaan. Niet veel later werd besloten om de formatie voort te zetten zonder de PvdA en D66 en inmiddels stevenen we af op een college met CDA, Christenunie, SGP en Gemeentebelangen, samen goed voor 20 zetels (van totaal 33)

Ondanks het geroeptoeter over een ‘open bestuursstijl’ is er tijdens de formatie nauwelijks iets gecommuniceerd over de vorderingen in het formatieproces en was transparantie ver te zoeken. Dit tot frustratie van nieuwkomer Durf die als reactie hierop hun inzet in de formatie publiceerde, waarna andere partijen spoedig volgden. Hoewel partijen hun kaken stijf op elkaar houden sijpelt er toch het één en ander door van wat er zich afspeelt in de achterkamertjes van de Julianalaan.

Christenunie trekt een grote broek aan

Zo gaat de legende dat de Christenunie ondanks het verlies van een zetel een nogal grote broek aantrekt en een aantal zware verantwoordelijkheden (portefeuilles) claimt voor hun wethouder. Dit zou weer de aanleiding zijn voor de breuk binnen de PvdA, die samen met D66 een wethouder mocht leveren maar geen kans maakte op portefeuilles van enig kaliber waardoor er voor hen weinig eer viel te behalen.

SGP heeft CU nodig voor christelijke agenda

Een ander belangrijk element in het krachtenveld is dat de SGP niet zonder de Christenunie in een college schijnt te willen, uit angst teveel te moeten inleveren op de christelijke agenda. Ik herhaal: De SGP wil niet zonder de Christenunie, en dat zet het CDA dus mooi voor het blok. Een meerderheid vormen zonder de SGP of de Christenunie is namelijk schier onmogelijk en met dit handigheidje dwingt de SGP het kompas haar kant op. Tel daarbij op dat de bibliotheek voor het CDA onbespreekbaar is en je komt bijna automatisch uit op het voorgestelde college van CDA, SGP, Christenunie en Gemeentebelangen.

Recht doen aan de verkiezingsuitslag

Om iets te kunnen zeggen over de wenselijkheid van dit alles moeten we terug naar de opdracht van de informateur, namelijk het vormen van een stabiele coalitie die recht doet aan de verkiezingsuitslag. Met het wegvallen van de PvdA en D66 blijft Gemeentebelangen als enige niet-christelijke partij over en helt het zwaartepunt over naar dezelfde coalitie die de afgelopen vier jaar de touwtjes in handen had. In zijn rapportage (pdf) constateerde Van Duijn echter dat de christelijke partijen als geheel de meerderheid heeft verloren:

“De verkiezingsuitslag liet in ieder geval een verschuiving zien van de “confessionele coalitie” naar de “niet-confessionele oppositie”, waarbij de laatste meer stemmen kreeg, maar door het toedelen van restzetels een minderheid in de raad blijft vormen.”

Alle ogen zijn gericht op Gemeentebelangen

Hoewel het Katwijkse politieke landschap complexer in elkaar steekt dan een verdeling in christelijke en niet-christelijk partijen kunt u zich afvragen of er met een college met 17 christelijke zetels en 3 seculiere zetels nog wel sprake is van een breed gedragen college. Alle ogen zijn in dat opzicht gericht op Gemeentebelangen (GB). Wanneer GB namelijk niet met een wethouder op de proppen komt met een stevig pakket aan verantwoordelijkheden dan verandert er ondanks de hogere opkomst, ondanks de knappe winst van Durf en ondanks 9 liberale zetels in de gemeenteraad helemaal niets. Dan is Gemeentebelangen het sulletje dat zich heeft laten paaien met wat kleingeld en mag het de komende vier jaar de illusie van een breed gedragen college in stand houden.

Krampachtig vasthouden aan confessionele politiek

Ik weet niet of het u de afgelopen jaren is opgevallen, maar Katwijk is niet meer een overwegend christelijk dorp waar het vanzelfsprekend is dat confessionele partijen het voor het zeggen hebben. Meer dan de helft van de kiezers stemde op een niet-christelijke partij en SGP en CU verloren mede vanwege een hogere opkomst elk een zetel. Hoewel niet valt te ontkennen dat veel Katwijkers confessionele waarden omarmen is er aanzienlijke groep inwoners die seculier of progressief heeft gestemd en die mensen willen, nee moeten gehoord worden om het een beetje gezellig te houden. Het CDA leek dit goed in de gaten te hebben met hun opdracht om ‘recht te doen aan de verkiezingsuitslag’, maar nu het stof van de formatie begint neer te dalen lijken we uit te komen op meer van hetzelfde.

De kiezer verliest

Mede dankzij het krampachtige vasthouden van de SGP aan de Christenunie en de hang naar macht van de Christenunie zit er voor het CDA niet veel anders op dan eenzelfde college te vormen als de afgelopen vier jaar met Gemeentebelangen als excuustruus. Het noodzakelijke inhoudelijke debat tussen progressief-liberalen en confessionelen zal dan ook de komende vier jaar weinig meer omvatten dan het herhalen van standpunten vanuit een christelijke danwel liberale overtuiging. Tot een oprechte poging om nader tot elkaar te komen (laten we het smalle pad noemen) voor een breed gedragen beleid dat recht doet aan de samenstelling van de gemeente zal het voorlopig niet komen. De komende vier jaar zal Katwijk verder polariseren en zal de weerstand tegen christelijke politiek alleen maar groeien, met dank aan de Christenunie en SGP die hun Romeinse rijk koste wat kost in stand willen houden en broodpolitici die de oppositie hopeloos doen versplinteren.

Geef een reactie

Geef een reactie

Categorieën

Blogstatistieken